16.03.2018.
Studija - Međunarodne banke podstiču poplavu hidroenergetskih projekata koji uništavaju netaknute balkanske reke
Radolfzell, Beč, Prag, Subotica - Multilateralne razvojne banke
podržale su ne manje od 82 hidroenergetska projekta širom jugoistočne
Evrope, uključujući i one u zaštićenim područjima, prema studiji koju
je danas objavila organizacija CEE Bankwatch Network. Studija zaključuje
da je broj hidroenergetskih projekata u regionu koji uživaju finansijsku
podršku multilateralnih razvojnih banaka i komercijalnih banaka, čak i
veći od ranije poznatog.
Foto:EuroNatur/RiverWatch
Od 2005. godine Evropska banka za obnovu i razvoj (EBRD), Evropska investiciona banka (EIB) i Grupa Svetske banke odobrile su kredite i garancije u ukupnom iznosu od 727 miliona evra za ne manje od 82 hidroelektrane. Ovo uključuje 37 projekata u zaštićenim područjima kao što su nacionalni parkovi i Natura 2000 područja ili međunarodno priznate oblasti visoke vrednosti biodiverziteta kao što su značajna područja za ptice (Important Bird Areas).
EBRD je najveći poznati finansijer hidroenergije na Balkanu. Banka je podržala ukupno 61 hidroenergetsko postrojenje sa 126 miliona evra, od kojih je 29 u zaštićenim područjima ili međunarodno priznatim područjima značajnim za biodiverzitet.
Studija koja predstavlja ažuriran izveštaj objavljen 2015. godine takođe je utvrdila da novac koji plasiraju komercijalne banke igra ključnu ulogu u omogućavanju kontroverznih hidroenergetskih projekata. Finansiranje koje pružaju komercijalne banke je teže pratiti zbog nedostatka transparentnosti u sektoru, ali autori studije su identifikovali 158 postrojenja sa takvim finansiranjem, od kojih su 55 u zaštićenim područjima ili međunarodno priznatim područjima značajnim za biodiverzitet.
U Srbiji su vodeće Erste banka (26 projekata) i UniCredit (10). Erste banka je, na primer, finansirala grupu od sedam postrojenja na granici Nacionalnog parka Kopaonik, kod Jošaničke banje. Ove hidrolektrane, zajedno sa još osam u istom području koji se finansiraju iz drugih izvora, ostavile su veliki deo lokalnih reka sa malo ili bez vode tokom većeg dela godine. Unicredit banka finansira projekat Zvonce u blizini Babušnice, koji se trenutno gradi, i koji je izazvao proteste meštana okolnih sela.
Dvanaest projekata u Srbiji sa identifikovanim finansiranjem su u zaštićenim područjima. Najveći pritisak je u parku prirode Stara Planina, budućem području pod zaštitom EU Natura 2000. Hidronergetska postrojenja svih veličina i kapaciteta mogu imati značajne štetne uticaje na zaštićena područja, naročito u kontekstu nedostatka sredstava i kapaciteta za odlučan inspekcijski nadzor.
Od multilateralnih razvojnih banaka, EIB vodi u smislu posrednih kredita preko komercijalnih banaka i na ovaj način je finansirao ukupno 12 projekata u Srbiji. EBRD je takođe aktivan, pre svega u projektima rehabilitacije starih hidroelektrana, kao i u četiri direktne investicije kod Josaničke banje, ali i 5 projekata gde je novac plasiran preko UniCredit i jednom preko Societe Generale banke.
Zbog povlašćene cene otkupa električne energije predviđene za male hidroelektrane, sektor privlači i investitore povezane političkim i ekonomskim elitama koje često posluju na granici ili sa druge strane zakona.
"Mi snažno podržavamo potrebu da Srbija razvije svoj sektor obnovljivih izvora energije, ali šteta koju uzrokuju male hidroelektrane je veoma velika u poređenju sa proizvodnjom električne energije koju pružaju. Jedan vetropark daje više energije nego sve do sada izgrađene male hidroelektrane, a šteta za male vodotokove je nemerljiva", kaže Zvezdan Kalmar, koordinator u Centru za ekologiju i održivi razvoj (CEKOR).
"Finansijeri moraju preuzeti svoj deo odgovornosti i osigurati usklađenost
sa lokalnim i međunarodnim standardima. Neodogovorne investicije mogu
zauvek uništiti stotine netaknutih balkanskih reka", dodaje Igor
Vejnović, istraživač ogranizacije Bankwatch zadužen za hidroenergiju
i koautor studije.
Studija i prateća baza podataka mogu se naći na:
https://bankwatch.org/publication/financing-for-hydropower-in-protected-areas-of-southeast-europe-update
Studija je izrađena u okviru kampanje "Sačuvajmo plavo srce Evrope",
koju su pokrenuli "EuroNatur" i "RiverWatch" u saradnji
sa lokalnim partnerima u zemljama Balkana u cilju suzbijanja uništavanja
životne sredine. Oko 2800 novih brana trenutno je planirano na teritoriji
između Slovenije i Albanije. Više na: http://www.balkanrivers.net.
Izvor :CEKOR
___________________________________________________________________________
Subotica Ekonomija, privreda, poljoprivreda,
investicije, međunarodna saradnja, IPA programi, Evropski fondovi
Subotica Economy, business opportunity, agriculture, investments, international
cooperation, IPA Programming, European Funds
Subotica Wirtschaft, Landwirtschaft, Investitionen, Europäischen Fonds,